به مناسبت ۲۵ نوامبر –

روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان

 

خشونت علیه زنان در ایران هرگز محدود به خانه، خیابان یا لحظه‌های بحران نبوده است؛ این خشونت در قوانین، نهادها و شیوه‌ی حکمرانی ریشه داشته و نسل‌های پیاپی را از حقوق و فرصت‌های بنیادین محروم کرده است. امروز، در روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان، باید نه‌تنها به آسیب‌های جسمی و روانی، بلکه به آینده‌هایی که از میلیون‌ها زن دریغ شده است، توجه کنیم.

دهه‌ها تبعیض قانونی و سیستماتیک، تحمیل حجاب اجباری، محرومیت از رشته‌ها و مشاغل، حذف از عرصه‌ی عمومی و سرکوب زنان، تنها رفتارهای پراکنده نبوده و نیستند؛ این‌ها خواست حکومت حاکم سازوکاری است که مسیر زندگی و امکان رشد را برای زنان ما محدود کرده است. لطمه و خسارت این ساختار خشونت‌زا فقط در رنج فردی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در استعدادها، ظرفیت‌ها و نقش‌هایی است که هرگز مجال ظهور نیافته‌اند و کل جامعه از آن‌ها محروم مانده است ــ محرومیت‌هایی که بدون برنامه‌ای برای بازگرداندن فرصت‌ها و امکان‌های از دست‌رفته، هرگز جبران نخواهد شد.

جبران خسارت تنها زمانی معنا پیدا می‌کند و موثر خواهد بود که یک ساختار سیاسیِ متعهد به حقیقت‌یابی، برابری و اصلاح بنیادین به‌وجود آید؛ ساختاری که هم شکاف‌های ایجادشده را به رسمیت بشناسد و هم مسئولیت بازگرداندن فرصت‌های ازدست‌رفته را برعهده گیرد. این امر مستلزم لغو قوانین تبعیض‌آمیز، رفع موانع آموزشی و شغلی، و ایجاد سازوکارهایی است که اختیار، فرصت، حق انتخاب و داشتن آینده را به زنان بازگرداند. چنین رویکردی باید رو به آینده باشد؛ هم برای ترمیم گذشته و هم برای ساختن چشم‌اندازی که سال‌هاست از زنان ما دریغ شده است، به‌ویژه زنانی از جوامع قومی و مذهبی که با لایه‌های در هم تنیده و متعددی از محرومیت رو به رو هستند.

مبارزه با خشونت علیه زنان تنها با محکوم‌کردن خشونت به نتیجه نمی‌رسد؛

این مبارزه زمانی به ثمر می‌رسد که ساختارهایی که آن را عادی و بازتولید کرده‌اند، تغییر یابند.

در این روز، ایستادگی زنان را ارج می‌نهیم، تداوم و مقاومت آنان را پاس می‌داریم و یادآوری می‌کنیم که عدالت واقعی تنها زمانی کامل می‌شود که «امکان» و «آینده» به صاحبانش بازگردانده شود.

"زن زندگی آزادی" برای امروز و فردای ایران

حسین لاجوردی

انجمن پژوهشگران ایران